«Օպենհեյմեր» հոլիվուդյան ֆիլմը դիտեցի մոտ երկու տարի առաջ...

02:36:00 04.11.2025

«Օպենհեյմեր» հոլիվուդյան ֆիլմը դիտեցի մոտ երկու տարի առաջ, որը ամերիկացի ջհուդ միջուկային ֆիզիկոս Ռոբերտ Օպենհեյմերի կյանքի և նրա նախաձեռնած «Մանհեթենյան նախագծի» մասին է։ Ֆիլմը դիտեցի լույս տեսնելուց ամիսներ անց, և ինձ համար ուղղակի վերհաստատեց այն, ինչ արդեն վաղուց գիտեի, որ ատոմային և ջրածնային ռումբի կառուցման գաղափարը ջհուդներին է եղել։ Հարկավոր է շեշտել, որ միջուկային ֆիզիկայի հիմնադիրները արիացի են եղել, ինչպես օրինակ՝ անգլիացի Էռնեստ Ռեզերֆորդը և գերմանացի Վերներ Հայզենբերգը, բայց նրանք նման գիտությամբ զբաղվելով երբեք միտում չեն ունեցել, որ զանգվածային ոչնչացման զենքեր կառուցեն, այլ պարզապես այլընտրանքային էներգիայի միջոց ստեղծեն։ Սակայն կային որոշ գիտնականներ, ովքեր այդ գիտությունը տարան լրիվ սխալ ուղղությամբ, երբ 1930-ականներին Գերմանիայից արտաքսվեցին Ամերիկա և Ամերիկայի կառավարությանը վախեցնելով ու խաբելով համոզեցին, որ Ամերիկայի բանակը պետք է շտապ կառուցի միջուկային զենքեր, քանի դեռ Գերմանիան դա չի կառուցել և օգտագործել Ամերիկայի դեմ։ Այդ սուտը պարզապես զավեշտալի է, որովհետև Գերմանիան երբեք նպատակ կամ նույնիսկ միտում չի ունեցել նման զենքեր ստեղծել, հատկապես կիրառել, քանի որ նրանք սկզբունքորեն դեմ են եղել այդ գաղափարին և դա անընդհատ շեշտել են։ Գերմանիան նույնիսկ քիմիական զենքեր երբեք չէր օգտագործել Երկրորդ աշխարհամարտում, ուր մնաց՝ զանգվածային ոչնչացման զենքեր օգտագործեր։

Ամեն դեպքում, ջհուդ ֆիզիկոսներ՝ Ալբերտ Այնշտայնը, Լեո Սիլարդը, Յուջին Վիգները և Էդվարդ Թելլերը (բոլորը բոլշևիկյան հայացքներ ունեցող անձինք էին, ովքեր հեգնականորեն Առաջին աշխարհամարտի ժամանակ իրենց «պացիֆիստ» էին համարում) 1939թ.-ին ԱՄՆ-ի նախագահ Ֆրանկլին Ռուզվելտին որոշեցին նամակ գրել և այդ սուտը հրամցնել նրան, և նա, լինելով ջհուդների խամաճիկ նախագահ, 1941թ.-ին ընդունեց այդ սուտը։ Մեկ տարի անց՝ 1942թ.-ին, Օպենհեյմերի (ով համարվում է «Ատոմային ռումբի հայրը») և նրա օգնական՝ Ռոբերտ Սերբերի նախաձեռնությամբ սկսեցին «Մանհեթենյան նախագիծը», որից երեք տարի ու 2 միլիարդ դոլար (այսօր 40 միլիարդ դոլար արժողությամբ) ծախսելուց հետո ստեղծեցին առաջին ատոմային ռումբը, որի անվանումը «Թրինիթի» էր և այն փորձարկեցին ԱՄՆ-ի Նյու Մեքսիկո նահանգում։ Այնուհետև, ընդամենը մի քանի շաբաթ հետո երկու նման ատոմային ռումբեր ԱՄՆ գցեց Ճապոնիայի երկու քաղաքների վրա, որը սպանեց հարյուր հազարավոր անմեղ մարդկանց, որի արդյունքում Ճապոնիան վերջապես հանձնվեց։

Ըստ վիճակագրության, «Մանհեթենյան նախագծի» մասնակիցների երկու երրորդը ջհուդ են եղել, և այս ամբողջ պատմությունը ամենալավ օրինակներից մեկն է, հատկապես գիտության մեջ, թե ինչպես են ջհուդները կարողանում մի լավ գաղափար վերցնել, պղծել և հետո որպես չարիք մի լրիվ այլ նպատակի համար օգտագործել։ Արիացիների դեմ վրեժխնդրությամբ լցված ջհուդ գիտնականները բացեցին «Պանդորայի արկղը» և հավանական է, որ այն զենքը, որը ավարտի հասցրեց Երկրորդ աշխարհամարտը, կարող է սկսել Երրորդ աշխարհամարտը...